Bouwstroom Noord; pionieren op het gebied van samenwerking
Het is ruim een jaar geleden dat Bouwstroom Noord van start ging. Woonconcept, Lefier, Woonservice, Actium, Wold & Waard, Dura Vermeer Bouw Hengelo en Trebbe sloegen de handen ineen en committeren zich aan de woonopgave in Noord-Nederland door woningbouwprojecten, processen, kennis en kunde te bundelen. Maar hoe zet je nu zo’n samenwerking in de stokken, hoe ga je om met de uitdagingen van deze tijd en zijn er al resultaten te melden? Dit en meer bespreken Leon Vries en Wouter Huuskes. Samen zitten zij in het VijverManagementTeam (VMT) van Bouwstroom Noord.
Samen op ontdekkingstocht
De basis voor de samenwerking werd eigenlijk al gelegd voordat Bouwstroom Noord bestond, schetst Leon: “De Bouwstroom is ontstaan op initiatief van de woningcorporaties. We kochten als woningcorporaties al vaker samen in. De gezamenlijke inkoop van nieuwbouw was volgens ons de ultieme stap. De marktconsultatie is de basis geweest voor de samenwerkingsvorm die er nu ligt. We hebben destijds partijen geselecteerd, die net als ons op ontdekkingstocht wilden en niet gelijk met een kant-en-klaar antwoord of product kwamen.” Als we Wouter vragen hoe hij op het begin van de samenwerking terugblikt, dan is zijn eerste reactie helder. “Met vallen en opstaan, niet wetende waar je komt. Het is niet zo dat we als zeven partijen bij elkaar kwamen en dat het samenwerken ineens vanzelf liep. Daar is en wordt door iedereen heel veel in geïnvesteerd.”
Een stevige basis voor de samenwerking
Volgens Leon lag er een gedragen opdracht vanuit de woningcorporaties. Om uitvoering te geven aan die opdracht is een stuurgroep geformeerd die op hoofdlijnen kan bijsturen. Vervolgens is het VijverManagementTeam (VMT) opgericht en de samenwerkingsovereenkomst werd ondertekend om aan de slag te gaan met het doel: het bundelen van woningbouwprojecten, kennis en kunde om passende sociale huurwoningen betaalbaar te houden én de nieuwbouwproductie te realiseren. De samenwerkingsovereenkomst is de onderlegger voor de structuur in de samenwerking. Het VMT staat centraal in die samenwerkingsovereenkomst. Leon: “Binnen dit team is iedere organisatie vertegenwoordigd. Maar je vertegenwoordigt niet alleen je organisatie binnen dit team, je werkt aan een gemeenschappelijke opdracht vanuit gedeelde belangen.” Volgens Wouter kunnen we het VMT zien als één organisatie met verschillende bloedgroepen. “Daar hebben we heel hard aan gewerkt en werken we nog steeds hard aan. Ik heb het gevoel dat dat steeds meer merkbaar is.”
“Wij proberen elkaar te begrijpen als organisaties,
maar ook als mens”
Leon Vries
Samenwerken = hard samen werken
De samenwerking binnen Bouwstroom Noord wordt volgens de ladder van samenwerking vormgegeven. De ladder van samenwerking is een wetenschappelijk model om tot een goede samenwerking te komen. De ladder geeft verschillende treden aan: kennen, weten, waarderen, vertrouwen en dan samenwerking. Daar zijn verschillende sessies voor georganiseerd. “Doelstelling hiervan was elkaar proberen te begrijpen als organisaties, maar ook als mensen”, licht Leon toe. Deze sessies bestonden uit persoonlijkheidstesten om te ontdekken hoe iedereen in elkaar steekt. Maar ook sessies waarbij iedereen elkaar, op een positieve manier, flink aan de tand voelde.. Belangen, zowel gedeeld als tegengesteld, worden zoveel mogelijk in beeld gebracht, volgens Wouter: “Dat er ook tegengestelde belangen zijn, dat is een feit. We bespreken hoe we daarmee om kunnen gaan, met respect voor elkaar en elkaars positie. We kijken vooral vooruit. Dat vind ik sterk aan deze samenwerking.”
Vertrouwen door wantrouwen geen kans te geven
Binnen het VMT wordt een volwaardige samenwerking nagestreefd. “Ieders inbreng is even belangrijk, we hebben altijd respect voor elkaar en elkaars belangen. Want uiteindelijk hebben we één gemeenschappelijk belang”, zegt Leon. “En dat belang is gelijk. Het gezamenlijk organiseren van betaalbare huisvesting. Natuurlijk hebben corporaties andere deelbelangen dan de bouwers, maar daar moeten we op een goede manier mee omgaan.” Wouter vertelt dat dat lukt door alles te benoemen en van elkaar te weten. “We laten niks zweven. Wij vertrouwen door wantrouwen geen kans te geven.” In de praktijk betekent dit dat alles wat niet goed voelt, direct op tafel wordt gelegd. Leon sluit zich hierbij aan: “Het komt hoe dan ook wel naar boven. Dan kun je dat maar beter zo vroeg mogelijk doen, als er nog geen emoties bij komen kijken. Daarin is openheid erg belangrijk.”
Het doel van die openheid is ook om processen die naast elkaar lopen meer en meer in elkaar te verweven. Volgens Wouter ligt daar uiteindelijk de sleutel tot succes: “Naast het innoveren op product en proces, innoveren we ook op samenwerking. Persoonlijk vind ik die laatste het gaafst.”
Innovatie op samenwerking
Volgens Leon is de innovatie op samenwerking terug te zien in dat vooraf de opgave heel duidelijk werd benoemd. “We wisten waar we het over hadden. Natuurlijk hebben we ook doelen gesteld, maar hoe we daar wilden komen, daar hebben we het nooit over gehad. Dat moest iets van de Bouwstroom samen zijn. We wilden echt pionieren op het gebied van samenwerken.” Ook worden zekerheden anders, vult Wouter aan. “Het grote verschil zit in het samen oppakken van de uitdagingen die je onderweg tegenkomt.” Op dit moment gaat dat bijvoorbeeld om betaalbaarheid versus explosieve prijsstijgingen. Waar voorheen de bouwers samen in één ruimte gingen rekenen en dan met de uitkomst kwamen, wordt dat nu gezamenlijk opgepakt. Leon vertelt dat de samenwerking nu juist helpt bij het meebewegen op deze ontwikkelingen. “Als we niet zo innig hadden samengewerkt, dan hadden we nooit zoveel inzicht gehad in wat er nu echt aan de hand is. In een traditionele samenwerking word je met bijvoorbeeld prijsstijgingen geconfronteerd en moet je maar zien wat je ermee doet. Nu weten we precies waar het in zit en we maken het samen inzichtelijk.” Ook wordt gekeken waar gezamenlijk nog invloed uitgeoefend kan worden, welke ruimte heeft de woningcorporatie en/of de bouwer nog en waar zit nog ruimte in het product? “Dit is het spanningsveld waarin we proberen om tot een optimum te komen.” “De vraag waar we nu mee werken is ‘Hoe dan wel?’, vanuit gezamenlijk perspectief”, vult Wouter aan.
“Wij vertrouwen, door wantrouwen geen kans te geven.”
Wouter Huuskes
De eerste bouwende Bouwstroom
Een prettige, gestructureerde samenwerking is natuurlijk mooi. Maar het gaat ook om resultaten. De woningnood is tenslotte groot. Leon vertelt dat Bouwstroom Noord de eerste ‘bouwende’ bouwstroom in Nederland is. “Ik vind het echt heel knap dat we de eerste projecten aan het bouwen zijn. Het eerste project is inmiddels al opgeleverd. Dat hebben we maar mooi voor elkaar gekregen binnen één jaar tijd.” Maar er is meer. “Zeker op het gebied van kennis. De kennis die ik nu heb en het begrip voor andere organisaties, dat had ik anders nooit voor elkaar gekregen. We voeren hier andere type gesprekken dan binnen een traditionele samenwerking.” Wouter onderschrijft dit. “De dynamiek in het team is heel anders. Ik heb niet het gevoel dat er binnen het VMT een opdrachtgever/ -nemer verhouding heerst. Samen pellen we uitdagingen af en werken we ook samen naar oplossingen toe. Ik zie dat de ladder van samenwerking hier echt werkt.” En dan zijn er nog alle documenten die onder de samenwerking liggen. Denk hierbij aan de samenwerkingsovereenkomst, de projectovereenkomsten en de bijlagen die daarbij horen. De projectovereenkomst is een weerspiegeling van een volwaardige samenwerking, vertelt Leon. “De belangen van de woningcorporatie en die van de bouwer staan er gelijkwaardig in. Er worden geen risico’s op elkaar afgeschoven. Deze overeenkomst doet recht aan de samenwerking en belangen die we hebben.”
Belangrijkste lessen en een vooruitblik
Nu het VMT een jaar aan de slag is met elkaar, zijn er lessen geleerd, uitdagingen opgelost en geïdentificeerd. Als we dan Wouter en Leon vragen naar hun belangrijkste les, hoeven ze daar niet lang over na te denken. Leon vertelt dat zijn les eigenlijk geen grote verrassing is, maar wel van groot belang. “Als je écht samen wilt werken, dan kun je hele grote thema’s oppakken. Daarvoor moet je transparant zijn. En niet een beetje, maar echt 100%.” Wouter vult aan “Ook het hebben van aandacht voor wie we zijn, wat de verschillende belangen van de mensen en hun intrinsieke motivatie en drijfveren zijn en die van de organisaties, zijn daarbij van groot belang. En heel belangrijk. Deze manier van werken moet wel bij je passen.” Leon gelooft in de aanpak van de Bouwstroom. “Ik geloof erin dat dit de norm wordt. Dit is wat de maatschappij verwacht van onze organisaties.” Wouter onderschrijft dit. “Ik geloof dat we een ander tijdsgewricht ingaan. Hoe kunnen we dan nog stappen vooruitzetten, zonder concessies te doen die op de lange termijn niet goed zijn? Die grenzen zoeken we op en gaan we straks nog meer opzoeken. Ik geloof erin dat als je de samenwerking zoekt, je beter het hoofd kan bieden aan complexe vraagstukken.”
